مصلحت تیم یا منفعت فرد !؟
به قلم محمد زارعی

همان گونه که اهالی شطرنج می دانند٬ در مسابقات تیمی شطرنج دو نوع مدال وجود دارد:

1- مدال تیمی
2- مدال انفرادی

در پایان مسابقات٬ سکوهای قهرمانی را سه تیم برتر رده بندی نهایی اشغال می کنند و بازیکنان تیم های سکونشین مدال های طلا٬ نقره و برنز خود را دریافت می کنند. (مانند سایر رشته های ورزشی) همچنین در پایان مسابقات تیمی در شطرنج به نفرات برتر رده بندی نهایی میزهای پنج گانه به نسبت کسب رده بندی بهتر٬ مدال های طلا٬ نقره و برنز اهدا می شود. صاحب این قلم که بیش از 40 سال است رویدادهای شطرنج ایران و جهان را در مجله کیهان ورزشی (اولین نشریه ورزشی ایران) قلمی می کند معتقد است در مسابقات تیمی شطرنج باید اندیشه کسب مدال تیمی یا موقعیت تیم بر کسب مدال فردی ارجح باشد. بازیکنان موظفند مانند مربیان٬ همواره منافع تیمی را بر منافع فردی ارجح بدانند. یعنی در دورهای مختلف٬ بازی گرفتن با بازی نگرفتن بازیکن توسط مربی باید بر محور منافع تیمی باشد نه منافع فردی.

متاسفانه در تیم های اعزامی ما به المپیاد و تورنمنت های معتبر جهانی این گونه عمل نمی شود و بازیکنان بخصوص بازیکنان در تیم های پایه (نوجوانان و جوانان) از بدو ورود به جدول مسابقات٬ چشم به مدال های فردی بر روی میزهای خود می دوزند که این نوع نگاه و نگرش٬ لطمه جبران ناپذیری به ساختار تیمی و منافع تیم وارد می کند. پیشنهاد می شود منبعد در جلسات توجیهی که قبل از عزیمت تیم ها صورت می گیرد این مسئله مهم را مسئولان فدراسیون و مربیان تیم ها به بازیکنان و حتی بزرگ تر های بچه ها تفهیم نمایند که عنوان مسابقات٬ مسابقات تیمی است و همه ما موظف هستیم منافع تیمی را در نظر بگیریم و سپس به منافع فردی بیاندیشیم.

در همین مسابقات اخیر نوجوانان زیر 16 سال جهان چنانچه با کمی همکاری و همفکری به مصالح و منافع تیمی می اندیشیدیم احتمال قهرمانی تیم ما بسیار زیاد بود.

یادم هست 15-14 سال پیش در یکی از المپیادها با حضور "گری کاسپاروف" که بر روی میز اول تیم قدرتمند روسیه٬ بازی می کرد استاد بزرگ "محمد المضیحکی" دردانه شطرنج قطری ها صاحب مدال طلای المپیاد جهانی شد. (بالاتر از کاسپاروف) المضیحکی در حالی بالاتر از کاسپاروف قرار گرفت که درجه بین المللی وی نزدیک به 300 واحد کمتر از درجه بین المللی کاسپاروف بود.

در این مسابقات تیم ایران با اختلاف نیم امتیاز نسبت به روسیه قهرمان شد. در این دوره از مسابقات در تیم ما دو تن از بازیکنان صاحب مدال انفرادی شدند [1- سیدخلیل موسوی از گیلان (طلا)  2- شاهین لرپری زنگنه از اصفهان (نقره)] در حالی که کلیه اعضای تیم روسیه٬ بازیکنان٬ سرپرستان و مربیان همواره در وهله اول به جایگاه تیمشان در جدول و ارتقا آن فکر می کردند نه مدال انفرادی در مسابقات تیمی. مدال میزها که همان مدال انفرادی است بیشتر جنبه تبلیغاتی برای بازیکن دارد و در آن نه ارتقا شطرنج و نه منافع شطرنج کشور متبوع دیده می شود.

آخرین باری که تیم ملی روسیه قهرمان دنیا شد به 10 سال پیش و المپیاد 2012 بلد اسلوونی بازمی گردد،
جایی که گری کاسپاروف در آخرین حضورش در مسابقات المپیاد جهانی به رقم نتایج درخشانش و عملکرد
معادل درجه 2933 حتی به مدال برنز میزش هم دست نیافت اما اصلی ترین عامل قهرمانی تیمش بود.
در آن سال یک زیمبابوه ای قهرمان میز یک مسابقات شد ا!!!

با این توضیح و استدلال آیا باز هم باید مدال انفرادی را بر منافع و مصالح تیمی ارجح بدانیم؟ مدال قلابی استاد بزرگ المضیحکی برای قطری ها که فاقد شطرنج پایه هستند٬ جنبه پز دادن و تبلیغ کردن دارد ولی شطرنج ایران با پیشینه و تاریخ چند هزار ساله و صاحب چندین مدال جهانی از مسابقات جهانی و آسیایی رده های سنی نیاز به چنان تبلیغاتی ندارد. در همین مسابقات که تیم ما نایب قهرمان شد در دوره پیش نیز با کسب مدال برنز به مقام سوم رسیده بود. فکر نمی کنم قطری ها و یا سایر کشورهای عربی به این زودی ها بتوانند به موفقیت های شطرنجی ما نزدیک شوند. در این خصوص چند روز پیش با استاد خسرو هرندی برای دقایقی به صحبت ایستادم. استاد می گفت: در مسابقات تیمی باید ابتدا به منافع تیمی فکر کنیم. البته منافع فردی بازیکنان را هم باید مد نظر داشته باشیم به شرط آن که به منافع و مصلحت تیم لطمه وارد نشود. متاسفانه در مسابقات تیم ها٬ بازیکنان ما بیشتر به فکر مدال فردی هستند تا منافع تیم. ا

این وظیفه پدر و مادرها٬ مربیان و بزرگ تر هاست که قبل از عزیمت بازیکنان به مسابقات٬ این فرهنگ اشتباه را در اذهان بچه ها نگنجانند بلکه آن ها را با باید با منافع و مصالح تیمی آشنا کنند. ا

در خاتمه ذکر این نکته را لازم می دانم که یاد آور شوم٬ که این روزها با مشکلات مالی که همه فدراسیون ها با آن دست به گریبانند٬ اعزام تیم و فراهم کردن بار مالی آن کار آسانی نیست. چنان چه در این گونه مسابقات٬ تیم اعزامی نتیجه مطلوب نگیرد٬ اعزام تیم در دوره بعد با مشکلات زیاد همراه خواهد بود لذا منافع شطرنج کشورمان ایجاب می کند که بچه ها بیش از پیش در اندیشه منافع تیم باشند و اطاعت از فرامین مربیان را از وظایف اولیه خود بدانند تا اعزام تیم برای دوره بعد نیز فراهم شود که این عین صواب خواهد بود.

منبع : سایت های آچمز و شطرنجباز

 پایگاه خبری تخصصی ورزش شطرنج پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین

" همدان شطرنج "

www.hamadanchess.lxb.ir